Mart Kapıdan Bakıyor mu? Borsa İstanbul ve Dolar Getirilerine Enflasyon Etkisi
Getiriden getiriyi, kârdan kazancı seven Borsa İstanbul, geçtiğimiz yıl 2023 yılına beklendiği kadar iyi başlamadı. 2022’deki performansıyla büyüleyen Borsa İstanbul’un 2023’te doların enflasyon karşısında baskılanması, Fed’in belirsizliği ve konut fiyatlarındaki yükselişin ardından ülkedeki tek kale olarak kaldığı söylendi. Ama beklenmiyordu. Ayrıca sarsıntı felaketleriyle yaşadığımız büyük acılar, ülkedeki seçim gerginliğine eklendi. İlk haftası tamamlanan Mart ayında tüm bu gelişmelerin ardından Borsa İstanbul’a, enflasyona ve geçmiş performanslara dayalı dolar tahvillerine baktık.
Stratejist Zeynel Balcı’nın paylaşımında görülen Borsa İstanbul’un son 10 yılın Mart ayı ortalama performansı pek başarılı görünmezken, yıllık endeks faizine bir bakalım istedik.
Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksinin TÜİK Finansal Araçlar Getiri hesaplamalarından elde edilen getirileri mavi çizgide nominal, gri kolonda enflasyon düzeltmeli (TÜFE) olarak görülmektedir.
Geçmiş kriz dönemlerine bakıldığında, 1997 yılından itibaren enflasyona göre düzeltilmiş getirinin nominal getiriden çok fazla uzaklaşmadığı görülmektedir.
Bilmeyenler için burada nominal getiriyi kısaca açıklayalım. Sayısal artışa nominal diyoruz.
Maaş üzerinden gidersek Özgür Demirtaş gibi 2 bin TL maaşınızla yaptığınız market alışverişi 5 bin TL maaşınızla yapılmaz. Maaşınız yüzde 150 artmış olabilir ama fiyatlar bunun üzerine çıkınca alım gücünüz düşüyor. Sonuç olarak, enflasyonist ortamlarda reel ve nominal orta arasındaki fark artmaktadır. Gelelim borsaya…
Borsa İstanbul’un 1997-2022 dönemindeki yıllık getirilerine baktığımızda genel olarak enflasyonist süreçler kriz dönemlerine “nedense” denk geliyor, oynaklık artıyor ve yükseliş yükleniyor.
Borsada Mart ayı ve yıllık (nominal) performans karşılaştırıldığında, enflasyonun gölgesi üzerine düşerse korelasyonun çok güçlü olmadığı görülüyor.
Enflasyon ve borsa denilince doların performansına da bakmak gerekiyor. Dövizdeki enflasyonist süreçlerin etkisinin daha fazla olduğu da görülmektedir. Öte yandan 2022 yılının nasıl bir ayrışma dönemi olduğu daha net görülüyor.
Enflasyona bakıldığında borsa ve dolar performansını tek başına ele almanın zor olduğu anlaşılırken, BİST 100 endeksinde 2022 sonrası getirilen misyonu koruma çabalarının da güçlü olduğu görülüyor.
